ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ : ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ଆମେରିକା ଗସ୍ତ ମଧ୍ୟରେ ଭାରତରେ ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନ ଇଞ୍ଜିନ ତିଆରି କରିବା ପାଇଁ ଚୁକ୍ତି ଶେଷ ହେବା ପରେ ଫ୍ରାନ୍ସ କମ୍ପାନୀ ସଫ୍ରାନ୍ ଭାରତ ସହିତ 110 କିଲୋ ନ୍ୟୁଟନ୍ ଥ୍ରଷ୍ଟ ସାମରିକ ଇଞ୍ଜିନ ବିକାଶ କରିବାକୁ ରାଜି ହୋଇଛି । ଯଦିଓ ଫ୍ରାନ୍ସ କମ୍ପାନୀ ଦୁଇ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଜେଟ୍ ଇଞ୍ଜିନ୍ ପାଇଁ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତାବ ଦେଇଥିଲା, ସମାନ ପାଇଁ ଏକ ବିଲିୟନ ୟୁରୋରୁ ଅଧିକ ଚାହିଦା ହେତୁ ଏହି ମାମଲା ଅଟକି ଯାଇଥିଲା।
ଭାରତର ସବୁଠାରୁ ଉଚ୍ଚାଭିଳାଷୀ ପଞ୍ଚମ ପିଢିର ବିମାନ ପାଇଁ କୌଣସି ସ୍ୱଦେଶୀ ଜେଟ୍ ଇଞ୍ଜିନ ନାହିଁ । ସେଥିପାଇଁ ବିଦେଶୀ କମ୍ପାନୀ ଉପରେ ନିର୍ଭରଶୀଳତା ହ୍ରାସ କରୁଥିବାବେଳେ ‘ଆତ୍ମନିର୍ଭରଶୀଳ ଭାରତ’ ଏବଂ ‘ମେକ୍ ଇନ୍ ଇଣ୍ଡିଆ’ ମିଶନକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରି ଭାରତ ନିଜେ ଏମସିଏ ଇଞ୍ଜିନ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛି । 5.5 ଜେନେରେଶନର ବିମାନକୁ ଶକ୍ତି ଦେବା ପାଇଁ 120 କିଲୋ ନ୍ୟୁଟନ୍ ଇଞ୍ଜିନ୍ ବିକଶିତ କରିବାକୁ ହେବ । ଏଥିପାଇଁ ଫ୍ରାନ୍ସର କମ୍ପାନୀ ସଫ୍ରାନ୍, ଆମେରିକୀୟ କମ୍ପାନୀ ଜେନେରାଲ୍ ଇଲେକ୍ଟ୍ରିକ୍ ଏବଂ ବ୍ରିଟିଶ୍ ଫାର୍ମ ରୋଲ୍ସ-ରୋଏସ୍ ସମେତ ଅନେକ ବିଦେଶୀ କମ୍ପାନୀ ସହିତ ଆଲୋଚନା ହୋଇଥିଲା।
2016 ରେ ଭାରତ ସହିତ 7.8 ବିଲିୟନ ୟୁରୋ ରାଫେଲ ଚୁକ୍ତି ସ୍ୱାକ୍ଷର କରିଥିବାବେଳେ ଫ୍ରାନ୍ସ ଭାରତୀୟ ଅଫସେଟ ନୀତି ଅନୁଯାୟୀ ଭାରତରେ 50 ପ୍ରତିଶତ କିମ୍ବା 3.9 ବିଲିୟନ ୟୁରୋ ବିନିଯୋଗ କରିବାକୁ ରାଜି ହୋଇଥିଲା। ଏହା ସତ୍ତ୍ୱେ, ଇଞ୍ଜିନ ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ଅଫସେଟ ଚୁକ୍ତିନାମାର ଅଂଶ ଭାବରେ ସ୍ଥାନାନ୍ତରିତ ହୋଇନଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଫ୍ରାନ୍ସର ଇଞ୍ଜିନ କମ୍ପାନୀ ସଫ୍ରାନ 1 ବିଲିୟନ ୟୁରୋରୁ ଅଧିକ ଦାବି କରିଥିଲା। ତେଣୁ ଜେଟ୍ ଇଞ୍ଜିନଗୁଡିକର ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ସ୍ଥାନାନ୍ତର ପ୍ରସଙ୍ଗ ଅଟକି ଗଲା । ସେହିଭଳି ପ୍ରତିରକ୍ଷା ମନ୍ତ୍ରୀ ରାଜନାଥ ସିଂ ଲଣ୍ଡନ ଗସ୍ତରେ ଯାଇ ବ୍ରିଟିଶ ଫାର୍ମ ରୋଲ୍ସ-ରୋଏସ୍ ସହିତ ଚୁକ୍ତି ଶେଷ କରିଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ପ୍ରୋଟୋକଲ୍ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଦର୍ଶାଇ ଭାରତ ଶେଷ ମୁହୂର୍ତ୍ତରେ ତାଙ୍କ ଗସ୍ତ ବନ୍ଦ କରିଦେଇଥିଲା।
ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦୀଙ୍କ ନିକଟରେ ଆମେରିକା ଗସ୍ତ ସମୟରେ ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନ ଇଞ୍ଜିନ ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଭାରତରେ ଏକ କାରଖାନା ସ୍ଥାପନ ପାଇଁ ଚୁକ୍ତି ଶେଷ ହୋଇଥିଲା। ଆମେରିକୀୟ କମ୍ପାନୀ ଜିଓ ଏରୋସ୍ପେସ୍ ନିଜେ ଘୋଷଣା କରିଛି ଯେ ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନ ଏରୋନେଟିକ୍ସ ଲିମିଟେଡ୍ (HAL) ଏହାର ସହଯୋଗରେ ଭାରତରେ ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନ ପାଇଁ GE-F414 ଇଞ୍ଜିନ୍ ତିଆରି କରିବ, ଯାହା ଭାରତର ଯୁଦ୍ଧ ବିମାନକୁ ଆଧୁନିକ ଇଞ୍ଜିନ ଯୋଗାଇବ। ପରେ, ଆମେରିକାର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ବିଡେନଙ୍କ ସହ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀଙ୍କ ଦ୍ୱିପାକ୍ଷିକ ଆଲୋଚନା ପରେ ଭାରତକୁ ଜେଟ ଇଞ୍ଜିନ ଉତ୍ପାଦନ ପ୍ରଯୁକ୍ତିବିଦ୍ୟା ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରିବାକୁ ଏହି ଐତିହାସିକ ପ୍ରତିରକ୍ଷା ଚୁକ୍ତି ଘୋଷଣା କରାଯାଇଥିଲା।
ଫ୍ରାନ୍ସ କମ୍ପାନୀ DRDO ର ଗ୍ୟାସ୍ ଟର୍ବାଇନ ରିସର୍ଚ୍ଚ ଏଷ୍ଟାବ୍ଲିସମେଣ୍ଟ (GTRE) ସହିତ ଏକ ନୂତନ ଅତ୍ୟାଧୁନିକ 110 କିଲୋ ନ୍ୟୁଟନ୍ ଥ୍ରଷ୍ଟ ଇଞ୍ଜିନ ବିକାଶ କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ । ଏହି ପ୍ରସ୍ତାବରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି (TOT) ସଂପୂର୍ଣ୍ଣ ସ୍ଥାନାନ୍ତର ଅଧୀନରେ ଆଡଭାନ୍ସ ମିଡିୟମ୍ କମ୍ବାଟ୍ ଏୟାରକ୍ରାଫ୍ଟ (ଏମ୍ସିଏ) ଏବଂ ଲାଇଟ୍ କମ୍ବାଟ୍ ଏୟାରକ୍ରାଫ୍ଟ (LCA) ମାର୍କ-୨ ପାଇଁ ଇଞ୍ଜିନକୁ ବିକଶିତ କରାଯିବ । ଫ୍ରାନ୍ସ କମ୍ପାନୀ ଏହାର ଅଫସେଟ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତିର ଏକ ଅଂଶ ଭାବରେ ଭାରତରେ ବିମାନ ଇଞ୍ଜିନ ପାଇଁ ଏକ ରକ୍ଷଣାବେକ୍ଷଣ ମରାମତି ଏବଂ ମରାମତି (MRO) ସୁବିଧା ଘୋଷଣା କରିବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ ଅଛି । ଶତପ୍ରତିଶତ ଭାରତୀୟ ସହଯୋଗରେ ସ୍ଥାପିତ ହେବାକୁ ଥିବା ଏହି ଏମଆରଓ ସୁବିଧା କେବଳ ଭାରତୀୟ ବାଣିଜ୍ୟିକ ବିମାନର ପ୍ରାୟ 330 ଇଞ୍ଜିନ ନୁହେଁ, ଦକ୍ଷିଣ ଏସିଆର ଅନ୍ୟ ଦେଶରୁ ସଫରାନ-ଜି ମିଳିତ ଉଦ୍ୟୋଗ ଇଞ୍ଜିନ ମଧ୍ୟ ସେବା ପ୍ରଦାନ କରିବ।
